- Ақпарат
- 05 Шілде, 2018
Сыртқы қарыз ІЖӨ-нің жартысына жетті
Таяуда ҚР Ұлттық экономика министрлігі мемлекеттік борыштың жиынтық көлемі осы жылдың 1 сәуіріне 28 трлн теңгені немесе ІЖӨ-нің 48,9% пайызын құрағанын мәлімдеді. Шолуымызда борыштың шетелдік және отандық қаржылық ұйымдар мен мекемелерге шаққандағы қазіргі жай-күйі хақында әңгімелекпіз.
Исатай ҚАМБАРОВ
Сонымен борыш жалпы көлемінің 10 трлн теңгесі (ІЖӨ-ге шаққанда 17,5%) Үкіметке тиесілі болса, ұлттық компаниялар борышы – 13,65 трлн теңге, Ұлттық банк – 4,2 трлн теңге, жергілікті атқарушы органдар борышы – 0,13 трлн теңгені құраған.
Жалпы алғандағы мемлекеттік борыш, яғни, Үкіметтің, Ұлттық банктің және жергілікті атқарушы органдардың жиынтық қарызы, қолдағы бар мәліметтерге сәйкес, 14,3 трлн теңгені (немесе ІЖӨ-ге шаққандағы 25,1%) құраған.
Кепілдік берілген заемдар бойынша борыш 428,5 млрд теңгені: ішкі заемдар – 8,4 млрд теңге, сыртқы – 420 млрд теңгені құрайды. 1-инфографика.
Қазақстанның аса ірі кредит берушілері арасында Халықаралық қайта құру және даму банкі, Азия қайта құру және даму банкі, сондай-ақ Жапония халықаралық ынтымақтастық агенттігі (Japan International Cooperation Agency, JICA) бар.
«2018 жылдың 1 сәуіріндегі жағдай бойынша Үкіметтің халықаралық қаржылық ұйымдар (ХҚҚДБ, АҚҚДБ, ИДБ – Ислам даму банкі) алдындағы сыртқы борыштары 6,5 млрд доллар, еурооблигациялар бойынша 6,5 млрд доллар және басқа да шетелдік коммерциялық банктер алдында – 0,7 млрд доллар құрайды», – делінген Ұлттық экономика министрлігінің мәліметтерінде.
Жаңа бюджеттік саясат тұжырымдамасында жиынтық мемлекеттік борыш Қазақстанның ІЖӨ-не 60%-дан аспайтын борыштық көрсеткіш қарастырылған. 2018 жылдың 1 сәуіріндегі жағдай бойынша мемелкеттік борыштың жиынтық көлемі 28 трлн теңгені немесе ІЖӨ-ге шаққанда 48,9% құраған. 2-инфографика.
Қазақстанның ХҚҚДБ-нен алған заем сомасы 1,3 трлн теңгені құраған, екінші орында АҚҚДБ – 684,9 млрд теңге, үшінші JICA – 163,7 млрд теңге. Сондай-ақ осы қаржылық құрылымдағы борыштың айтарлықтай үлесі еурооблигацияларға – 6,5 млрд доллар – тиесілі.
Қазақстан қарыз алған басқа да ХҚҰ (халықаралық қаржылық ұйымдар) қатарына мыналар кіреді:
• 201 млн доллар заемымен Еуропа қайта құру және даму банкі, Ислам даму банкі – 137,7 млн доллар,
• Сауд даму қоры – 553 мың доллар,
• Кувейт араб экономикалық даму қоры – 5,2 млн доллар,
• Абу-Даби даму қоры – 4,1 млн доллар,
• Германия үкіметі несиелік агенттігі – 12,4 млн доллар,
• шетелдік коммерциялық банктер – 200 млн долар.
Берілген мәліметтерге сәйкес үш ірі квазимемлекеттік сектор – «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ, «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ мен «ҚазАгро» компаниясы борыштық міндеттемелерінің жалпы көлемі жиынтығында 13,6 трлн теңгені құраған. Оның ішінде сыртқы қарыз 7,7 трлн теңге, ішкі борыш – 5,9 трлн теңге құрапты.
«Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры борышы тартылған заемдардың жалпы сомасының 70%-ын иеленіп отыр екен.
Еліміздің сыртқы борышының жалпы жағдайына пікірін білдіре келе, Қазақстан стратегиялық зерттеулер институтының бас ғылыми қызметкері Вячеслав Додонов мейлінші ауыр мәселелі компонент мемлекеттік борыш болып табылатынын атап айтады. Өйткені, бұл еліміздің бюджетіндегі қаражаттың жетіспеуіне әсерін тигізеді, дейді ол.
«Нақ осы (Үкімет борышы – ред.) бюджеттік үдеріс және республикалық бюджеттің шығыстарын ұлғайтуға тікелей әсер етеді. Және соның салдарынан – бюджет тапшылығы өсуіне және сол тапшылықты қаржыландыру үшін борышты одан әрі арттыруға ұрындырады. Ұлттық банктің борышы көбінесе техникалық сипатта болып келеді – тиісті борышқорлық құралдар ең алдымен монетарлық саясат шараларын жүзеге асыруға және банктік сектордың өтемпаздығын реттеу үшін шығарылады және де бюджеттік үдеріске ешқандай тікелей қауіп тудырмайды», – дейді Вячеслав Додонов.
Жаңа бюджеттік саясат тұжырымдамасында жиынтық мемлекеттік борыш Қазақстанның ІЖӨ-не 60%-дан аспайтын борыштық көрсеткіш қарастырылған. 2018 жылдың 1 сәуіріндегі жағдай бойынша мемелкеттік борыштың жиынтық көлемі 28 трлн теңгені немесе ІЖӨ-ге шаққанда 48,9% құраған. 2-инфографика.
Қазақстанның ХҚҚДБ-нен алған заем сомасы 1,3 трлн теңгені құраған, екінші орында АҚҚДБ – 684,9 млрд теңге, үшінші JICA – 163,7 млрд теңге. Сондай-ақ осы қаржылық құрылымдағы борыштың айтарлықтай үлесі еурооблигацияларға – 6,5 млрд доллар – тиесілі.
Қазақстан қарыз алған басқа да ХҚҰ (халықаралық қаржылық ұйымдар) қатарына мыналар кіреді:
• 201 млн доллар заемымен Еуропа қайта құру және даму банкі, Ислам даму банкі – 137,7 млн доллар,
• Сауд даму қоры – 553 мың доллар,
• Кувейт араб экономикалық даму қоры – 5,2 млн доллар,
• Абу-Даби даму қоры – 4,1 млн доллар,
• Германия үкіметі несиелік агенттігі – 12,4 млн доллар,
• шетелдік коммерциялық банктер – 200 млн долар.
Берілген мәліметтерге сәйкес үш ірі квазимемлекеттік сектор – «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ, «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ мен «ҚазАгро» компаниясы борыштық міндеттемелерінің жалпы көлемі жиынтығында 13,6 трлн теңгені құраған. Оның ішінде сыртқы қарыз 7,7 трлн теңге, ішкі борыш – 5,9 трлн теңге құрапты.
«Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры борышы тартылған заемдардың жалпы сомасының 70%-ын иеленіп отыр екен.
Еліміздің сыртқы борышының жалпы жағдайына пікірін білдіре келе, Қазақстан стратегиялық зерттеулер институтының бас ғылыми қызметкері Вячеслав Додонов мейлінші ауыр мәселелі компонент мемлекеттік борыш болып табылатынын атап айтады. Өйткені, бұл еліміздің бюджетіндегі қаражаттың жетіспеуіне әсерін тигізеді, дейді ол.
«Нақ осы (Үкімет борышы – ред.) бюджеттік үдеріс және республикалық бюджеттің шығыстарын ұлғайтуға тікелей әсер етеді. Және соның салдарынан – бюджет тапшылығы өсуіне және сол тапшылықты қаржыландыру үшін борышты одан әрі арттыруға ұрындырады. Ұлттық банктің борышы көбінесе техникалық сипатта болып келеді – тиісті борышқорлық құралдар ең алдымен монетарлық саясат шараларын жүзеге асыруға және банктік сектордың өтемпаздығын реттеу үшін шығарылады және де бюджеттік үдеріске ешқандай тікелей қауіп тудырмайды», – дейді Вячеслав Додонов.
1169 рет
көрсетілді0
пікір
