• Атамекен
• 20 Қазан, 2022

Ерікті міндеттемелер кодексіне қол қойылды

Алматы қаласы кәсіпкерлер палатасының алаңында ҚР Алкогольсіз сусындар мен шырындар өндірушілерінің қауымдастығы Үкіметке құрамында қант бар сусындарға акцизді енгізбеу туралы өтінішпен қайта жүгінді.

Кездесу модераторы, Алматы қаласы кәсіпкерлер палатасының директоры Айтуар Қошмамбетов биылғы жылдың жазында Алко­гольсіз сусындар мен шырындар өндірушілерінің қауымдасты­ғы Ерікті міндеттемелер кодексі бойынша отырыс өткенін еске салды. Кездесудің мақсаты кодекс қауымдастығына кіретін компаниялардың қол қоюға дайын екенін анықтау болды.

Қауымдастық «JD EXPERT» маркетингтік шешімдер агенттігі биылғы жылы 14 облыста және 3 республикалық маңызы бар қалада жүргізген зерттеу нәтижелерін ұсынды. Зерттеу көрсеткендей, респонденттердің 99%-ы 2-3 жыл бұрын айына стандартты азық-түлік сатып алу құнының өскенін атап өтті. Сонымен қатар, 40% өнімнің құны 2 есе немесе одан да көп өскенін айтты. Зерттеуге қатысушылар өнімнің барлық санаттарында сатып алу көле­мін азайтқанын атап өтті. Тәтті санаттағы өнімдер (торттар, сусындар, тәтті сүт өнімдері, печенье және т.б.) қатты зардап шекті – респонденттердің 70%-ы осы санаттағы өнімдерден ішінара немесе толық бас тартқаны туралы айтады.

Қауымдастық қант қосылған сусындарға акцизді енгізу бизнес үшін үлкен соққы болады деп санайды. Қауымдастық басшысы Әлия Мамытбаева Қаржы және Ұлттық экономика министрліктерінің қолдауымен Денсаулық сақтау министрлігі атынан мемлекеттік органдар шын мәнінде нақты сектордың тұтас саласын жою шараларын ұсынатынын, ал бұл шара ұлт денсаулығына оң әсер етпейтінін атап өтті.

Естеріңізге сала кетейік, был­тырғы жылдың күзінде «Салауатты ұлт» ұлттық жобасы бекітілді, оның шеңберінде 2023 жылдан бастап 2023 жылы 20%, 2024 жылы 35%, 2025 жылы 45% мөлшерлемелермен қант қосылған сусындарға акцизді енгізу бойынша іс-шара көзделген.

Зерттеулерге сәйкес, қантты шырындар мен газдалған сусын­дарға салынатын үлкен салық­тар – 20%-дан 45%-ға дейін артық салмақпен күресу тұрғысынан күтілетін нәтиже бермейді. Тұтынушылар арзан, бірақ кало­риялығы аз емес тағамдарға ауысады. Саланың өзін-өзі реттеуін халықаралық институттар ин­фекциялық емес аурулармен кү­ресте ең тиімді шаралардың бірі деп таныды.

Осы тәсіл аясында Қазақстан­дағы Алкогольсіз сусындар мен шырындар өндірушілерінің қауымдастығына кіретін алко­гольсіз сусындардың тоғыз же­текші өндірушілері мен импорттаушылары «Ерікті міндеттемелер кодексіне» қол қойды. Компаниялар 2026 жылдың соңына дейін барлық қатысушылардың шоғырландырылған сусындар портфолиосындағы қосылған қанттың орташа мөлшерін 10%-ға төмендетуге міндеттенді. Кодекске «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының қатысуымен Coca-Cola, Galanz Bottlers (Маxi Чай, Laimon және басқа брендтер), «Terra Nova» ЖШС, Red Bull, ВИзит алкогольсіз сусындар зауыты (Буратино, Легенда, Aquas және басқа брендтер), «Жигалма» ЖШС («Компотай» бренді), Либелла Ботлерс (Натура, Libella, Купеческий, Настоящий Квас, Extreme Energy және басқа брендтер), «Pure Pack» ЖШС және «Рикс» ЖШС (Dizzy және Generation Z брендтері) компаниялары қол қойды.

Кодекс алкогольсіз сусын­дардың құрамына, таңбалануына және маркетингіне (соның ішінде жарнама мен нарықта ілгеріле­уіне) қатысты негізгі қағидаттар мен тәсілдерге қатысты ерікті ережелерді анықтайды. Компаниялар тұтынушыларға әртүрлі өнімдер мен дәмдердің, соның ішінде калориясыз опциялардың кең ауқымын ұсыну үшін сусын­дардың рецептілері бойынша жұмысты күшейтуге келісті. Өн­дірушілер 2026 жылдың соңына дейін портфолиосын шағын орау форматтарымен (0,5 литр немесе одан аз) толықтыруға және сусындарының қаптамасына тұтынушыларға қолжетімді және түсінікті сусынның құрамы туралы толық және сенімді ақпаратты орналастыруға міндеттенді.

Ілгерілету және жарнама мәселелерінде кодекске қол қою­шылар нысаналы аудитория­сы негізінен 12 жасқа дейінгі балалардан тұратын теледидарда, радиода немесе баспа БАҚ-та алкогольсіз сусындардың жарнамасын орналастырмауға мін­деттенді. Мектептерге, сондай-ақ 12 жасқа дейінгі балалармен жұмыс істеуге бағытталған білім беру және мәдени-дема­лыс мекемелеріне жақын жерде алкогольсіз сусындардың тегін қойылымы, дәмін тату жүргізіл­мейді.

Алкогольсіз сусындар мен шырындар өндірушілерінің қауымдастығы, сондай-ақ кодекске қол қойған компаниялар барлық басқа алкогольсіз сусындар өндірушілерін кодекс­те тұжырымдалған міндеттеме­лерді қабылдауға және оларды нарықтық тәжірибеге тез әрі толыққанды енгізуге ықпал етуге шақырды.

НҰРЛАН ҚҰМАР