• Бизнес & Қоғам
• 02 Ақпан, 2023

Ирандықтар серіктестікке мүдделі

Иран қазақстандық күрішті үлкен көлемде сатып алуға мүдделі. Бұл туралы Алматы қаласы кәсіпкерлер палатасының алаңында ирандық бизнес делегация өкілдерінің Алматы бизнес қауымдастығымен кездесуі барысында айтылды.

Тараптар сауда-эко­но­микалық саладағы ынты­мақтастық және іскерлік байланыстар орнату мәселелерін талқылады. Алматы қаласы кә­сіпкерлер палатасының директоры Айтуар Қошмамбетов екі елдің ынтымақтастығы жыл сайын артып келе жатқанын атап өтті. «2022 жылы Президентіміздің Иранға сапары аясында, егер қолда бар мүмкіндіктер іске асырылса, өзара сауда алдағы үш жыл ішінде 3 миллиардқа дейін өсуі мүмкін деп мәлімделді. Қазақ­стан Иран азаматтары үшін 14 күн мерзімге визасыз режим ен­гізді. Осы шаралардың барлығы нәтижені көрсетіп отыр», – деді Айтуар Қошмамбетов.

Спикердің айтуынша, қазіргі уақытта мәлімделген көлемнен өзара тауар айналымы 500 млн долларды құрайды, 3 млрд дол­ларға жету үшін өзара тиімді жобалар қажет.

Жиында Иранның ауыл шар­уашылығы вице-министрі екі ел арасындағы ынтымақтастық байланыстардың нығая түсуі мақсатында қолайлы жағдайлар жасалып жатқанын айтты. Бүгін­де Иран жылына 150 млн тонна ауыл шаруашылығы өнімін өндіреді. Сондай-ақ жылыжай шаруашылығы қарқынды дамып келеді. Иран дайын жылыжай шешімдерін Қазақстан, Ресей, Өзбекстан және өзге де елдерге экспорттайды.

Сонымен қатар Иранның Қа­зақстан қанағаттандыра алатын қажеттіліктері бар. Бұл дәнді дақылдарға қатысты. Мысалы, Иранның жүгеріге деген жыл­дық қажеттілігі 8 млн тоннаны, бидайға – 3,5 млн тонна, күрішке – 800 000-нан 1 млн тоннаға дейін, сояға – 4,5 млн тоннаны құрайды. «Иранның күрішке деген жыл­дық қажеттілігі 3,2 млн тоннаны құрайды, ал өндіріс көлемі 2,3 млн тонна. Қалғаны импорт. Біз қажеттілікті Пәкістаннан, Үндістаннан және басқа елдерден күріш жеткізумен жабамыз. Біз дәнді дақылдарды көрші мемлекеттен импорттағымыз келеді», – деді Иран Ислам Республикасы ауыл шаруашылығы министрінің орынбасары Алиреза Мохаджер.

«Асыл дән» ЖШС құрылтай­шысы, кәсіпкер Нұрлан Жомартов Қазақстанда күріштің ұзын дәнді сорттарын өсіру қиыны­рақ екенін атап өтті. «Күріштің мұндай түрінің вегетациялық кезеңі ұзағырақ. Қазақстанда кү­ріштің домалақ дәнді сорттары өсіріледі, олардың вегетациялық кезеңі 90 күн. Бұл мәселені қалай шешесіз? Қазақстандық климатқа сәйкес келетін осындай сорттар бар ма?» – деп сұрады кәсіпкер.

Иран өкілі жылыжай тұқымын өсіру тәжірибесі бар екенін, содан кейін өскіндер ашық жерге отырғызылатынын жеткізді. «Егер кәсіпкерлер қызығушылық танытса, онда компания өкілдері Қазақстанға келіп, оқыту жүргізе алады. Біз оқытудан бастап техника, тұқым өсіру технологияларына дейін сүйемелдеу көрсетуге дайынбыз», – деп жауап берді Иран делегациясының өкілі.

2022 жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша Иран мен Алматы қаласы арасындағы тауар айналымы 8 млн доллардан 118 млн долларға дейін өсті. Бұл  тауар айналымы екі есе өскенін көрсетеді. Иранның Алматыға импорты 72 млн долларды құрады. Бұл бағытта екі есе өсу байқалды. Иранның экспорты 22 миллион доллардан 46 миллион долларға дейін өсті.

Таяуда Астанада екі елдің бірлескен комиссиясының отырысы өтті. Қазақстан мен Иранның ауыл шаруашылығы саласындағы ынтымақтастығын одан әрі дамыту мүмкіндіктері талқыланған бұл кездесуге Алматы қаласы кәсіпкерлер палатасының директоры Айтуар Қошмамбетов, Алматы қаласындағы Иранның бас консулы Мохсен Фагани, Иранның ауыл шаруашылығы министрінің орынбасары Алиреза Мохаджер, Алматы қаласындағы Иран Ислам Республикасы бас консулдығының экономикалық мәселелер жөніндегі сарапшысы Мохсен Багани, Алматы кәсіп­керлері қатысты.

НҰРЛАН ҚҰМАР